ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΟ ΔΙΑΛΟΓΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ

Προς αξιότιμους κ.κ. Υπουργό Παιδείας, Πρόεδρο του ΣΠΔΕ κ. Μπαμπινιώτη, Πρόεδρο του ΕΣΥΠ κ. Βερέμη, Πρόεδρο, Αντιπρόεδρο και Μέλη Διεύθυνσης Σπουδών Δ/Θμιας Εκπ/σης και Τμήματος Δευτεροβάθμιας και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, εκπροσώπους κομμάτων και φορέων και συναδέλφους εκπαιδευτικούς.

Ξεκινάει σε λίγες μέρες μια επίσημη διαδικασία διαλόγου για την Παιδεία με αιχμές τα θέματα της αναβάθμισης της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, της αναμόρφωσης του Λυκείου και της αλλαγής του συστήματος εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Τabula rasa, λέει η κυβέρνηση, η αλήθεια είναι πως πάντα θα υπάρχει μια βάση, που στην προκειμένη περίπτωση είναι η συσσωρευμένη εμπειρία (θετική και αρνητική) από πολλές αλλαγές που επιχειρήθηκαν μέχρι τώρα και οδήγησαν στην σημερινή υποβαθμισμένη και απαξιωμένη δημόσια εκπαίδευση, που δεν καταφέρνει να παρέχει το ζητούμενο μορφωτικό αποτέλεσμα στα παιδιά μας.
Ας θέσω λοιπόν κι εγώ ως απλός εκπαιδευτικός ποικίλα θέματα για να συμβάλλω με τροφή για σκέψη και συζήτηση στον επίσημο αλλά και στον ανεπίσημο διάλογο. Ο δεύτερος είναι ίσως σημαντικότερος, συνεχής, έχει ξεκινήσει και δεν θα τελειώσει ποτέ, ας τον κρατάμε ζωντανό μέσα και έξω από τα σχολεία. Πολλά θέματα πρέπει να τεθούν ταυτόχρονα και μερικά από αυτά είναι διαδικαστικά αλλά τεράστιας σημασίας για την επιτυχία του διαλόγου και ενδεχομένως για την αποδοχή των αποτελεσμάτων του, άλλα είναι προτάσεις και άλλα είναι κριτική θέσεων για την εκπαίδευση που συζητήθηκαν πολύ τον τελευταίο καιρό και χρειάζονται οριστική επίλυση, αν είναι αυτό δυνατό.
Παρακάτω συζητούνται τα εξής θέματα:
1. Διεύρυνση της βάσης συνομιλητών στο διάλογο
2. Εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση – κριτική θέσεων
3. Ενιαίο πολυδιάστατο Λύκειο
4. Αναδιάρθρωση προγραμμάτων σπουδών – Αγωγή Υγείας – Πρώτες Βοήθειες
5. Αναβάθμιση του θεσμού του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού
6. Παροχή Γενικής Παιδείας και στους μαθητές των ΕΠΑ.Σ.
7. Ελεύθερη πρόσβαση – Βάση του 10 – Αξιολόγηση εκπαιδευτικών – κριτική θέσεων

1ο θέμα: Διεύρυνση της βάσης συνομιλητών στο διάλογο. Πώς ένας απλός εκπαιδευτικός θα μπορέσει να εκφράσει τις απόψεις του στη επίσημη διαδικασία διαλόγου που ξεκινάει; Πρέπει να διευκολύνουμε ένα έντονο καταιγισμό ιδεών από μεμονωμένες απόψεις των εκπαιδευτικών, που έχουν μεγάλη βαρύτητα γιατί ζουν μέσα στο σχολείο και βλέπουν καλύτερα από κάθε φορέα τα προβλήματα και τις ελλείψεις του εκπαιδευτικού συστήματος. Έτσι θα προκύψουν φρέσκες ιδέες και κάποιες θα είναι πρωτότυπες, αξιόλογες και αξιοποιήσιμες (η πρωτοτυπία συχνά φέρνει τις μεγαλύτερες αλλαγές) ενώ έμμεσα θα εκτιμάται δυναμικά όσο προχωρεί ο διάλογος η αποδοχή ή η διαφωνία των εκπαιδευτικών με τις διαμορφούμενες προτάσεις των επιτροπών.
Προτείνω λοιπόν να φτιαχτεί μια καλαίσθητη, επαγγελματικά σχεδιασμένη για να είναι εύκολη στη χρήση και αξιοποίηση, λειτουργική ιστοσελίδα για το διάλογο στο διαδίκτυο από το ΥΠΕΠΘ όπου να διατίθεται χώρος για τα διάφορα θέματα που μπαίνουν στη συζήτηση (προγράμματα σπουδών, κατευθύνσεις σπουδών, τύποι Λυκείων, Πανελλαδικές, προβλήματα στα σχολεία προς επίλυση, αριθμός μαθητών ανά τμήμα, σχολικά εργαστήρια, αναθέσεις μαθημάτων, μαθητικές δραστηριότητες, μαθητικές συμπεριφορές, Επαγγελματικός Προσανατολισμός και τόσα άλλα, ας εμπλουτίζεται ο κατάλογος συνεχώς) και να μπορούν ΕΠΩΝΥΜΑ εκπαιδευτικοί να διατυπώνουν τις απόψεις τους. Και ΝΑ ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ βέβαια οι απόψεις από την επιτροπή διαλόγου για να προχωράει η συζήτηση εποικοδομητικά. Επίσης προτείνω με αποστολή e-mail στα σχολεία να τίθενται υπόψη των συλλόγων εκπαιδευτικών διάφορα θέματα και να ζητείται η γνώμη τους, συλλογικά αλλά και μεμονωμένα αν χρειάζεται. Να γίνονται και συγκεντρώσεις ανά Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ή Γραφείο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, αξιοποιώντας την οργανωτική υποδομή τους στη διαδικασία του διαλόγου. Έτσι θα διευρύνουμε τη βάση συνομιλητών και θα δώσουμε περισσότερο βάρος και ισχύ στη διαδικασία.

2ο θέμα: Εισαγωγή στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Θα ξεκινήσω με κριτική των νέων προταθέντων ήδη θεσμών, όπως τα απογευματινά φροντιστήρια, που όμως αναπαράγουν τη λογική των φροντιστηρίων που θέλουμε να ξεπεράσουμε. Αντί να εξοικονομούμε χρόνο για τους εφήβους μας για καλλιτεχνικές, πνευματικές, αθλητικές αναζητήσεις, θα τους αφαιρέσουμε ζωτικό χρόνο για το απογευματινό μάθημα, θα τους εξοντώσουμε σωματικά, πνευματικά και ηθικά στο βωμό του «ύψιστου στόχου», της εισαγωγής στο Πανεπιστήμιο; Όχι λοιπόν. Μόνο ΠΡΩΙΝΟ ΣΧΟΛΕΙΟ, καλύτερο σχολείο, περισσότερος ελεύθερος χρόνος για έκφραση της δημιουργικότητας στους εφήβους μας. Αυτή είναι η μόνη σύγχρονη παιδαγωγική λογική.
Στην ίδια λογική επίσης συζητήθηκε να επωμισθούν οι τελειόφοιτοι μαθητές μας το φορτίο μιας επιπλέον προπαρασκευαστικής χρονιάς για τον παραπάνω στόχο. Να μεταθέσουμε δηλαδή κατά μια ολόκληρη χρονιά τη δυνατότητα να εκφραστεί η γεμάτη ενεργητικότητα και ζωντάνια ορμή των νέων να αναζητήσουν δουλειά, να διασκεδάσουν, να σπουδάσουν (δεν υπάρχουν μόνο οι πανεπιστημιακές σπουδές), να πάνε στο στρατό αν το επιθυμούν, να μπουν δυναμικά στην κοινωνία. Να υπερδιογκώσουμε δηλαδή χρονικά το φροντιστήριο, που πρέπει να καταργήσουμε. Να απαξιώσουμε ξανά το σχολείο, αφού έμμεσα αποδεικνύεται άχρηστο και χρειάζεται μια χρονιά ακόμη φροντιστήριο που θα βγάλει άξιους να μπουν στα Πανεπιστήμια μαθητές. Ακόμη και αν η χρονιά αφαιρεθεί από τις Πανεπιστημιακές σπουδές, αυτό δεν θα οδηγήσει σε υποβάθμιση των σπουδών της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης; Και τα παιδιά που δεν θα μπουν, δεν θα έχουν χάσει ένα χρόνο από τη ζωή τους; Ας ακυρώσουμε λοιπόν στη διαδικασία του διαλόγου τις παραπάνω προτάσεις και ας φτιάξουμε ένα καλό σχολείο που θα αρκεί για να κατακτήσουν οι μαθητές μας τα οράματά τους, τον κόσμο ολόκληρο δηλαδή.
Όσο για την αποδέσμευση του Λυκείου από τη διαδικασία εισαγωγής, θεωρώ ότι ίσως είναι προσωρινά χρήσιμη (αρκετοί τρόποι ήδη υποδείχθηκαν για την εφαρμογή του μέτρου). Τονίζω το «προσωρινά μόνο» για να δώσουμε χρόνο στο Λύκειο να αναδιοργανωθεί, με στόχο όπως σωστά τονίζει ο κ. Μπαμπινιώτης «να φθάσουμε σε εκείνο το επίπεδο που θα επιτρέπει στους αποφοίτους του Λυκείου να μπαίνουν στο Πανεπιστήμιο με την επίδοσή τους στο Λύκειο». Αυτό θα σημαίνει ότι θα έχουμε φτιάξει ένα ΚΑΛΟ ΣΧΟΛΕΙΟ, όπου ΣΥΝΤΕΛΕΙΤΑΙ ΜΑΘΗΣΗ. Η καλύτερη ίσως πρόταση που ακούστηκε ως τώρα, αν και είναι ίσως ακόμη κάπως μακρινός στόχος.

3ο θέμα: Ενιαίο πολυδιάστατο Σχολείο. Με την εμπειρία της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και των αδιεξόδων που παρέχει στους μαθητές σήμερα καθώς και με την αποτυχία της να τους καταστήσει πρώτα μορφωμένους και καλλιεργημένους ανθρώπους και μετά επαγγελματίες, αφού οι μαθητές που την επιλέγουν υφίστανται πρώιμες απορρίψεις στο Γυμνάσιο και πρώιμες και άκαιρες πιέσεις για επιλογή επαγγελμάτων που ίσως δεν τους ικανοποιούν, θα θέσω ένα μεσοπρόθεσμο στόχο για να αλλάξει η δομή και της Γενικής και της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης. Προτείνω να θεσμοθετηθεί ΕΝΑ ΕΙΔΟΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ, με πολλαπλούς δρόμους μέσα σ’ αυτό που να ξεκινούν στη Β’ Λυκείου, αλλά μέσα σε ένα σύγχρονο πλαίσιο λειτουργίας μηχανισμών ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ και ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ, όπου πρώτο λόγο θα έχει η Γενική Παιδεία και δεύτερο η αδρή και όχι αυστηρά καθορισμένη επαγγελματική εξειδίκευση (σε Τομείς και όχι ειδικότητες), με πολλά περιθώρια οριζόντιων μετακινήσεων και χωρίς αποκλεισμούς ως προς τις κατευθύνσεις σπουδών μετά το Λύκειο, για να υπάρχουν πολλά περιθώρια διόρθωσης λαθών. Ελπίζω να εξειδικεύσω μια πρόταση ίσως σύντομα, βοηθούμενος ελπίζω από τα συν τω χρόνω αποτελέσματα του διαλόγου και κυρίως από τις κατατιθέμενες ιδέες από συναδέλφους πάνω στο Ενιαίο αυτό πολυδιάστατο Σχολείο. Στο σχολείο αυτό, όλοι οι μαθητές θα αναπτύσσονται με βάση την αποδοχή της ανομοιογένειάς τους (και χωρίς να φορούν ταμπέλες), που θα είναι πια πλεονέκτημα αφού θα οδηγούνται στην κατεύθυνση που επιθυμούν και που ταυτόχρονα όμως θα πληρούν τα απαιτούμενα για την κατεύθυνση αυτή αντικειμενικά προσόντα. Και μετά το Λύκειο να περιλαμβάνει ο χάρτης: 1) Τα αναγκαία μόνο και όχι θνησιγενή τμήματα Α.Ε.Ι. / Τ.Ε.Ι. (θα μιλήσω παρακάτω για το μύθο της ελεύθερης πρόσβασης που συνδυάζεται αυτόματα με την επιβίωση εκατοντάδων απαξιωμένων και χωρίς προοπτική Τμημάτων και την παγίδευση δημιουργικών χρόνων των νέων ανθρώπων στην όχι χωρίς συνέπειες αδράνεια), και 2) Δομές Μεταδευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ενός αλλά και περισσοτέρων αν χρειάζεται ετών (ειδικά στην περίπτωση αλλαγής επαγγελματικών επιλογών από τους Τομείς που επιλέχτηκαν στο Λύκειο) για την επαγγελματική εξειδίκευση και λήψη ενός πλήρους και επαρκούς (νομικά και γνωστικά) επαγγελματικού τίτλου με αντίκρισμα όχι μόνο στην αγορά εργασίας αλλά και στην ψυχική ηρεμία και προσωπική ικανοποίηση των σπουδαστών.
Θα πρέπει να προσθέσω σαν συμβολή στο διάλογο και ειδικότερες θέσεις για τη σημερινή δομή της Εκπαίδευσης και πιο βραχυπρόθεσμες προτάσεις για βελτίωσή της μέχρι να φτάσουμε στο παραπάνω Ιδανικό Ενιαίο Σχολείο. Τις προτάσεις αυτές τις έχω ξαναδιατυπώσει δημόσια και προς το ΥΠΕΠΘ για άμεση εφαρμογή από τη νέα σχολική χρονιά και τις απλώνω πάλι στο τραπέζι του διαλόγου, όπου ίσως να έχουν καλύτερη τύχη.

4ο θέμα: Αναδιάρθρωση προγραμμάτων σπουδών. Διδασκαλία «AΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ» ΚΑΙ «ΠΡΩΤΩΝ ΒΟΗΘΕΙΩΝ» ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ Γυμνασίων και Λυκείων (ΓΕΝΙΚΟ, ΕΠΑ.Λ., ΕΠΑ.Σ.). Στο νέο σχολείο, θα πρέπει να βελτιωθούν τα προγράμματα σπουδών. Στην κατεύθυνση αυτή προτείνω την εισαγωγή των παραπάνω μαθημάτων σαν απαραίτητη συμβολή του σχολείου μας στη μόρφωση των νέων μαθητών και την απόκτηση δεξιοτήτων ζωής, όπως είναι η διατήρηση της ψυχικής και σωματικής τους υγείας. Σε πρόσφατο εισαγωγικό μάθημα στη Βιολογία (μάθημα επιλογής) ρώτησα μαθητές της Γ’ Λυκείου απλές ερωτήσεις για το A.I.D.S. και την Ηπατίτιδα (τι είναι και πως μπορούμε να προστατευτούμε). Ενδεικτικά μετά κατά το διάλειμμα ρώτησα και άλλους μαθητές Β’ και Γ’ τάξης. Ως απαντήσεις εισέπραξα είτε σιωπή, είτε επιπόλαιες απόψεις ότι έχουμε κάνει εμβόλια κ.ά. και ελάχιστοι μαθητές έδωσαν μια πιο σωστή (αλλά ελλιπή) απάντηση από αυτά που είχαν ακούσει στην τηλεόραση ή από το περιβάλλον τους. Ενθαρρύνω τους συναδέλφους εκπαιδευτικούς να κάνουν το ίδιο, δειγματοληπτικά για να διαπιστώσουν την ανεπαρκή πληροφόρηση των μαθητών μας για τόσο σοβαρά ζητήματα, που όμως μπορεί να αποβούν επικίνδυνα για την ίδια τους τη ζωή. Θα το πω ευθέως. Κινδυνεύουν να προσβληθούν από A.I.D.S., Ηπατίτιδα και άλλα σοβαρά χρόνια νοσήματα κατά τη διάρκεια των πρώτων σεξουαλικών τους επαφών. Γιατί μέχρι σήμερα, δεν διδάχθηκαν οι μαθητές επαρκώς στο σχολείο πώς να προστατευθούν (εκτός από τους μαθητές του Τομέα Υγείας – Πρόνοιας στα ΕΠΑ.Λ.). Δεν υπήρξε στο ωρολόγιο πρόγραμμα ούτε του Γυμνασίου, ούτε του Λυκείου έστω και μια ώρα για την «ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ» σαν ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ. Βέβαια γίνονται αρκετά προγράμματα Αγωγής Υγείας, ΠΟΛΥ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ αλλά θα δείτε αμέσως παρακάτω ότι αυτά ΠΟΤΕ δεν επαρκούν.Η «ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ» για ΟΛΟΥΣ τους μαθητές ΟΛΩΝ των σχολείων αποτελεί βασική συνιστώσα της Γενικής Παιδείας και επομένως είναι υποχρέωση του σύγχρονου Σχολείου να την παρέχει συμβάλλοντας στην προσωπική ανάπτυξη και ολοκλήρωση των μαθητών. Σχετίζεται άμεσα με τη στάση ζωής που θα αναπτύξουν οι έφηβοι απέναντι στην υγιεινή διατροφή, τον αθλητισμό, το κάπνισμα, τα ναρκωτικά, τα άτομα με αναπηρίες, τα πυρηνικά, την προστασία του περιβάλλοντος, την εθελοντική αιμοδοσία κ.λπ. Το βιωματικό μάθημα θα δώσει την ευκαιρία της συζήτησης με τους εφήβους των τρόπων πρόληψης των κυριότερων νοσημάτων για τη διατήρηση της σωματικής και ψυχικής τους υγείας. Είναι θέμα ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ πως θα αποφύγουμε τις περισσότερες νόσους που μαστίζουν την ανθρωπότητα και μάλιστα την απληροφόρητη νεολαία (το AIDS, την Ηπατίτιδα, τα λοιπά Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα, το Διαβήτη, τον Καρκίνο, τα Ατυχήματα κ.ά. θανατηφόρες νόσους). Τα προγράμματα Αγωγής Υγείας είναι πολύ σημαντικά και πρέπει να αυξηθούν, αλλά ΔΕΝ μπορούν να συμμετέχουν όλοι οι μαθητές και ΔΕΝ μπορούν να είναι τόσο πολλά σε κάθε σχολείο (όπως η πράξη έχει δείξει) ώστε ΟΛΑ τα παραπάνω θέματα να τίθενται για προβληματισμό σε ΟΛΟΥΣ τους μαθητές. Για παράδειγμα ένα πρόγραμμα για το ΑΛΚΟΟΛ, θα έπρεπε να γίνεται σε ΟΛΑ τα σχολεία, ΚΑΘΕ χρόνο και να συμμετέχουν ΟΛΟΙ οι μαθητές. Μπορεί να γίνει; Προφανώς όχι. Ίσως να γίνεται ανά 2-3 χρόνια σε μια ομάδα μαθητών. Και ένας μαθητής δεν μπορεί να συμμετέχει σε πολλά προγράμματα λόγω έλλειψης χρόνου και φόρτου εργασίας. Ενώ είναι εφικτό να αφιερωθούν αρκετές ώρες για το αλκοόλ και όλα τα παραπάνω θέματα στα πλαίσια της «Αγωγής Υγείας» ως βιωματικού μαθήματος κάθε χρόνο για όλους τους μαθητές μιας τάξης. Ας θυσιάσουμε λίγο σχολικό χρόνο ΕΝΤΟΣ ΩΡΟΛΟΓΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ στο νέο σχολείο που θα προκύψει από αυτό το διάλογο, και στο Γυμνάσιο (προτείνω στη Β’ τάξη Γυμνασίου) και οπωσδήποτε και στην Α’ Λυκείου και των Γενικών και των Επαγγελματικών Λυκείων ανεξάρτητα από τον Κύκλο που θα επιλέξουν οι μαθητές. ΑΞΙΖΕΙ !!! για την ψυχική και σωματική υγεία των παιδιών μας. Προσωπικά προσπαθώ στα πλαίσια της διδασκαλίας μου άλλων μαθημάτων να εντάσσω τα παραπάνω θέματα συζήτησης και πληροφόρησης, και πάντα υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για ενημέρωση και προβληματισμός.Επίσης θεωρώ, ότι ΚΑΘΕ ΜΑΘΗΤΗΣ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΕΝΙΑΙΟΥ, ΕΠΑ.Λ. ή ΕΠΑ.Σ. και ίσως και Γυμνασίου) θα πρέπει να διδάσκεται εκτός από το μάθημα «AΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ» και το μάθημα «ΠΡΩΤΕΣ ΒΟΗΘΕΙΕΣ». Οι λόγοι της αναγκαιότητας αυτής της διδασκαλίας είναι προφανείς. Οι μαθητές κινούνται, τρέχουν, ταξιδεύουν, αθλούνται εντός και εκτός σχολείου. Θα πρέπει να μπορούν να αντιμετωπίσουν ένα πιθανό κίνδυνο για την υγεία τους και τη ζωή τους ανά πάσα στιγμή καθώς και να προσφέρουν βοήθεια σε κάθε συνάνθρωπό τους, φίλο, συγγενή, άγνωστο, που έχει ανάγκη. Επίσης η ΔΙΑΘΕΣΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ θα πρέπει να τους εμφυσείται από τα σχολικά τους χρόνια ώστε να τους ακολουθεί σε όλη τους τη ζωή. Είναι και αυτό ζήτημα Γενικής Παιδείας. Το σχολείο πρέπει να στοχεύει σε ανθρώπους μορφωμένους ολοκληρωμένους με αξίες και ιδανικά, και από τις σημαντικότερες και ευγενέστερες για τη σημερινή κοινωνία αξίες είναι η αγάπη και η διάθεση προσφοράς στον Άνθρωπο και την ανθρώπινη ζωή.
5ο θέμα: Αναβάθμιση του θεσμού του Σχολικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού, αύξηση των σχετικών δομών ΓΡΑ.Σ.Ε.Π. και δημιουργία τους σε όλα τα Γυμνάσια, Λύκεια, ΕΠΑ.Λ. και ΕΠΑ.Σ. και διδασκαλία του Σ.Ε.Π. ΚΑΙ ΣΤΗ Β’ τάξη, ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΛΥΚΕΙΩΝ (ΓΕ.Λ. – ΕΠΑ.Λ.). Επειδή η ανάγκη Επαγγελματικού Προσανατολισμού δεν τελειώνει στην Α’ ΕΠΑ.Λ., ούτε στην Α’ Λυκείου, αλλά τα παιδιά μας, στην ισχυρή δίνη της εφηβείας έχουν επιπλέον το βαρύ φορτίο της λήψης ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΩΝ επαγγελματικών αποφάσεων για την επιλογή ειδικότητας στην Γ’ τάξη ΕΠΑ.Λ. και φυσικά για την ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΗ επιλογή σχολών Α.Ε.Ι./Τ.Ε.Ι. στην Γ’ ΕΠΑ.Λ. και Γ’ Γενικού Λυκείου: Προτείνω και στην Β’ Τάξη ΓΕ.Λ. και Β’ Τάξη ΕΠΑ.Λ. να υπάρχει 1 ώρα την εβδομάδα το μάθημα Σ.Ε.Π. Για να μη βλέπουμε θλιβερά φαινόμενα να δηλώνονται 60-70 σχολές, οι περισσότερες άσχετες με τις κλίσεις και επιθυμίες των μαθητών και να είναι μαθηματικά πιθανότατο ότι η βαθμολογική επιτυχία σε μια από αυτές θα οδηγήσει σε προσωπική αποτυχία και απογοήτευση. Βέβαια το φαινόμενο αυτό θα πρέπει να το καταπολεμήσει κυρίως το νέο σύστημα εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, θα πρέπει να είναι από τους κύριους στόχους του και ελπίζω να επιτευχθεί.
Να μην ξεχνάμε ότι στη σύγχρονη εφαρμογή του Σ.Ε.Π. στα σχολεία, παρέχονται ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ για ποικίλα ψυχολογικά, οικογενειακά κ.λπ. προβλήματα στους μαθητές μας, που είναι τόσο απαραίτητα στην εποχή μας που τα προβλήματα των εφήβων είναι σημαντικότερα και περισσότερα από ποτέ, λόγω του κάθε άλλο παρά ανθρωποκεντρικού χαρακτήρα της κοινωνίας μας και της προώθησης απαράδεκτων και καταστροφικών προτύπων για τα νέα παιδιά, που δεν εξασφαλίζουν την βελτίωση της ζωής αλλά αντίθετα την πνευματική και ηθική έκπτωση. Ενδεικτικά αναφέρω τη σχολική αποτυχία, τη σχολική διαρροή, τα ναρκωτικά, το κάπνισμα, την παραμέληση της ψυχικής και σωματικής υγείας (κακή διατροφή, έλλειψη άθλησης) κ.λπ. Ίσως μάλιστα να πρέπει να αλλάξει τίτλο η δραστηριότητα Σ.Ε.Π. στο σχολείο και να αντικατασταθεί με τον διεθνή και ευρύτερο όρο ΣΥ.Π. δηλαδή ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ – ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ γιατί δείχνει καλύτερα το ρόλο του Συμβούλου – Εκπαιδευτικού και αναβαθμίζει (καθορίζει) τις δραστηριότητές του στο σχολείο πέρα από τον Επαγγελματικό Προσανατολισμό και στην παροχή συμβουλευτικής υποστήριξης για όλα τα παραπάνω προβλήματα των μαθητών μας. Με την επέκταση των σχετικών δομών ΓΡΑΣΕΠ που πρότεινα στην εισαγωγή και την κατάλληλη σχετική επιμόρφωση εκπαιδευτικών – συμβούλων θα βοηθηθεί το σχολείο γενικότερα και κυρίως φυσικά οι μαθητές σε όλους τους τομείς της σχολικής ζωής.

6ο θέμα: ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ. Μέχρι να διορθωθούν και να βελτιωθούν οι υπάρχουσες δομές στο σχολείο, μερικά αποφασιστικά βήματα είναι αναγκαία και μάλιστα επειγόντως. Έχω γράψει ξανά για τις διαφορές ΕΠΑ.Σ. και ΕΠΑ.Λ. και για το ΛΑΘΟΣ να μην προσφέρεται η αναγκαία ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ στους μαθητές μας των ΕΠΑ.Σ. (πιστεύω θα αλλάξει σύντομα, αλλά μέχρι τότε θα έχουν για λίγα χρόνια χάσει χιλιάδες μαθητές βασικά εφόδια για τη ζωή τους). Θα έπρεπε να είχε γίνει αναβάθμιση ΟΛΩΝ των Τ.Ε.Ε. σε ΕΠΑ.Λ. για όλες τις ειδικότητες και όχι υποβάθμιση των σπουδών στα παιδιά μας που θα πάνε στις ΕΠΑ.Σ., με αφαίρεση του ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ της απόκτησης Γενικής Παιδείας. Άρα επαναφέρω την πρόταση για αναβάθμιση των υφιστάμενων ΕΠΑ.Σ. σε ΕΠΑ.Λ. ή στην προσθήκη μαθημάτων Γενικής Παιδείας στο πρόγραμμα σπουδών των ΕΠΑ.Σ., άμεσα. Τα παιδιά μας που φοιτούν στις ΕΠΑ.Σ. δικαιούνται επίσης και κανονικό απολυτήριο ισότιμο με του ΕΠΑ.Λ. / ΓΕ.Λ. και να επιτρέπεται να δίνουν και στα Α.Ε.Ι. – Τ.Ε.Ι. αν επιθυμούν, με τους τρόπους και τις προϋποθέσεις που θα αναδειχθούν από τις διαδικασίες του διαλόγου που ξεκινάει στις 11 Μαρτίου. Για πληρέστερη αιτιολόγηση της παραπάνω θέσης, θα αναφέρω σύντομα ότι η στάση ζωής των ανθρώπων απέναντι στον Άνθρωπο και το Περιβάλλον καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τη Γενική Παιδεία που αυτοί λαμβάνουν στα μαθητικά τους χρόνια. Τα τελευταία χρόνια με την εξέλιξη της Παιδαγωγικής Επιστήμης και της Συμβουλευτικής, γίνονται παγκοσμίως προσπάθειες οι μαθητές να αναπτύσσονται ολόπλευρα ως προσωπικότητες και να αποκτούν δυνάμεις που να τους επιτρέπουν να εξελίσσουν την κοινωνία όπου θα ζήσουν προς το καλύτερο, με βάση ανθρωπιστικές, ηθικές και πνευματικές αξίες. Το Σχολείο λοιπόν σήμερα έχει κυρίως κοινωνικό και ανθρωπιστικό ρόλο, απευθύνεται στην Ψυχή και το Πνεύμα και αρνείται το ρόλο της απλής, στείρας, μηχανιστικής μετάδοσης τεχνικών γνώσεων που με την αλματώδη πρόοδο της τεχνολογίας θα είναι άχρηστες σε λίγα χρόνια. Μόνο με την παροχή Γενικής Παιδείας στα παιδιά μας μπορούν να τεθούν οι βάσεις για ανθρώπους με πνευματική και ηθική συγκρότηση τέτοια, που να εγγυάται τη διασφάλιση ενός καλύτερου αύριο για την κοινωνία μας. Επίσης, η επιμονή μας στο να προσπαθούν οι μαθητές να κάνουν νοητικούς συσχετισμούς, οι οποίοι ευνοούνται κυρίως μέσα από τη διδασκαλία των θεωρητικών μαθημάτων Γενικής Παιδείας, διευκολύνει την ανάπτυξη της εφηβικής αφαιρετικής κριτικής σκέψης και την αξιοποίηση από τους μαθητές ολόκληρου του πνευματικού τους δυναμικού, με αποτέλεσμα την ολόπλευρη ανάπτυξή τους, σύμφωνα με τη σύγχρονη Παιδαγωγική Ψυχολογία. Ενώ αν αφεθούν σε μια χαλαρή παροχή πρακτικών γνώσεων, έμμεσα ευνοείται η καθήλωσή τους σε ένα στάδιο πνευματικής ανάπτυξης ανάλογο με το στάδιο συγκεκριμένης σκέψης των μικρότερων παιδιών (Δημοτικού – Α’ Γυμνασίου περίπου), εφόσον λείπουν τα κίνητρα ανάπτυξης πιο πολύπλοκων συλλογισμών που – μην έχετε καμιά αμφιβολία – ΜΠΟΡΟΥΝ να κάνουν, αρκεί να έχουν το κατάλληλο εκπαιδευτικό κίνητρο. Και πέραν του θέματος της πνευματικής ανάπτυξης, Ο ΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΟΣ ΤΕΧΝΙΤΗΣ ΑΡΑΓΕ, ΠΩΣ ΘΑ ΜΠΟΡΕΣΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΘΕΙ ΣΤΙΣ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ή ακόμη και στην ΑΛΛΑΓΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ όταν χρειασθεί, με τις δικές του δυνάμεις, όταν δεν θα τις έχει ασκήσει, δοκιμάσει, αναπτύξει στο μέγιστο δυνατό, αφού δεν θα του έχει δοθεί η ευκαιρία, στην πιο κατάλληλη ηλικία, στην εφηβεία; Και πως θα βρει δουλειά στο απαιτητικό μέλλον χωρίς απολυτήριο Λυκείου; Θα ήθελα λοιπόν στο επόμενο Σχολείο, οι ονομασίες ΕΠΑ.Λ.- ΕΠΑ.Σ., αν διατηρηθούν, να αφορούν απλώς κάποιους ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥΣ διαχωρισμούς ειδικοτήτων και όχι ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥΣ διαχωρισμούς των εφήβων της χώρας μας σε άξιους ή όχι παροχής Γενικής Παιδείας και παραπέρα εξέλιξης.

7ο θέμα: Θα κάνω μια αναφορά στα επίμαχα ζητήματα της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών σε συνδυασμό με τα αιτήματα από πολλούς φορείς για ελεύθερη πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και κατάργηση της βαθμολογικής βάσης του «10» που θεωρείται – και είναι σήμερα – ένα ταξικό φίλτρο επιλογής φοιτητών από ανώτερες κοινωνικές τάξεις. Δυστυχώς οι θέσεις περί της ελεύθερης πρόσβασης αποτελούν προς το παρόν ανέφικτα ευχολόγια και παραπέμπουν σε μια μακρινή ιδανική κοινωνία που όλοι οραματιζόμαστε αλλά ίσως δεν θα προλάβουμε να απολαύσουμε.
Οι παραπάνω θέσεις νομίζω ότι δείχνουν την έλλειψη αντικειμενικής εκτίμησης της σημερινής κοινωνίας (ελληνικής και διεθνούς). Θα μπορούσε κανείς μάλιστα να εικάσει ότι η κατάργηση της αξιολόγησης των μαθητών για την εισαγωγή στα Πανεπιστήμια, θα οδηγήσει αργότερα σε πλήρη κατάργηση κάθε μορφής αξιολόγησης των μαθητών στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο. Ήδη η αξιολόγηση του μαθητή σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες πλέει σε ταραγμένα νερά και κινδυνεύει να βουλιάξει στην πράξη με το πρόσχημα του ατελούς εκπαιδευτικού συστήματος που οδηγεί στην αμάθεια, άρα γιατί να υπάρχει;
Θα μου πείτε ότι οι υποστηρικτές της ελεύθερης πρόσβασης και κατάργησης της βάσης του «10», πέρα από το κίνητρο οικονομικής ανάπτυξης των πόλεων όπου φτιάχτηκαν θνησιγενή Πανεπιστημιακά Τμήματα, θέλουν μια ιδανική κοινωνία όπου όλοι θα μπορούν να είναι επιστήμονες (τις άλλες δουλειές θα τις κάνουν οι μετανάστες προφανώς). «Α.Ε.Ι.», λοιπόν, το ύψιστο ιδανικό της κοινωνίας μας. Ο καθένας θα γίνεται ότι θέλει. Με εύκολη ανεμπόδιστη πρόσβαση χωρίς τα ταξικά βαθμολογικά κριτήρια επιλογής. Ας σκεφτούμε. Με αυτή δεν θα απαξιωθούν τα Πανεπιστημιακά Τμήματα, όταν θα πλημμυρίζονται από φοιτητές που μπήκαν –χωρίς δική τους ευθύνη- με βαθμούς 03, 05 και χαμηλότερους ή χωρίς εξετάσεις και που βέβαια δεν θα μπορούν στοιχειωδώς να ανταποκριθούν σε υψηλό επίπεδο σπουδών (θα το κατεβάσουμε στα μέτρα τους;), και θα γίνονται αιώνιοι φοιτητές (με υψηλή αυτοπεποίθηση όμως!); Θα παραπονιόμαστε μετά˙ μα γιατί δεν βρίσκουν δουλειά στο αντικείμενο της επιστήμης τους, αφού μάλιστα πέρασαν –ελεύθερα- στη σχολή που ήθελαν. Και βέβαια γιατί να αξιολογηθούν οι εκπαιδευτικοί, αφού το έργο τους είναι εξ ορισμού επιτυχημένο, ΟΛΟΙ οι μαθητές τους θα μπαίνουν στα Πανεπιστήμια, τι καλύτερη επιβεβαίωση της επιτυχημένης δουλειάς τους από αυτό; Και δεν θα ήταν καλύτερα αν τώρα είχαμε 250.000 εκπαιδευτικούς επιπλέον, όλους δεν θα τους χρειαζόταν η εκπαίδευση στη χώρα μας; Και 50.000 ακόμη αρχιτέκτονες; Και 100.000 ακόμη γιατροί πως θα σας φαίνονταν; Μα θα μου πείτε, στις σχολές υψηλής ζήτησης, θα απορρίπτονται στο πρώτο – δεύτερο έτος. Αυτό προτάθηκε ήδη πρόσφατα. Άρα η «ελεύθερη» πρόσβαση τελικά θα αφορά τις σχολές των ΤΕΙ που τώρα κινδυνεύουν να κλείσουν και όχι για όποια σχολή θέλουν τα παιδιά μας. Θα χάνουν βέβαια 1-2 χρόνια μέχρι να έλθει η ψυχρολουσία. Η απογοήτευση. Η συνειδητοποίηση. Η κλωτσιά. Που όμως δεν θα την έχει (άμεσα) δώσει η Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, όχι, η Τριτοβάθμια θα φταίει. Εσύ που ήθελες να γίνεις Πολιτικός Μηχανικός με βαθμό εισαγωγής 04 ή χωρίς εξετάσεις, τώρα, αφού έχασες 2 χρόνια από τη ζωή σου με την ψευδεπίγραφη επιτυχία, βάλε την ουρά κάτω από τα σκέλια και πήγαινε σε όποια πόλη της Ελλάδας έχει κενό και ας μη σου αρέσει η σχολή που σε στέλνω, και ας μην την έχεις ίσως ξανακούσει ούτε κατ’ όνομα (510 έχουμε τώρα και αυξάνονται συνεχώς). Και να είσαι υπερήφανος που μπήκες στο Πανεπιστήμιο χωρίς εξετάσεις στη σχολή που ΔΕΝ ήθελες. Και ψάξε και για δουλειά μετά, θα βρεις σίγουρα, στο αντικείμενο που ΔΕΝ αγαπάς, με τις δεξιότητες που ΔΕΝ απέκτησες στο σχολείο, αφού χρειαζόταν κάποιος κόπος για να τις αποκτήσεις και ίσως και κάποια αξιολόγηση. Τώρα θα δεις το πρόσωπο του εργοδότη (του «παγκοσμιοποιημένου»…). Τι; Δεν ξέρεις να κάνεις ούτε πράξεις; Μα γιατί να έχω μάθει, μου είπανε πως θα μπω στο Πανεπιστήμιο με 03 στα Μαθηματικά. Τι; Δεν μπορείς να αρθρώσεις και να γράψεις σωστά ούτε μια πρόταση; Μα και όταν διαβάζεις ακόμη, κομπιάζεις. Μα γιατί να έχω μάθει, αφού μου είπανε πως θα γίνω δικηγόρος γράφοντας 05 στα Νέα Ελληνικά ή και χωρίς εξετάσεις ακόμη. Τι; Δεν ξέρεις αυτό … και εκείνο .. και το άλλο… Μα γιατί να έχω μάθει, αφού μου είπανε πως με μάθανε να μαθαίνω, θα σας δείξω, μια στιγμή να μπω στο Google να σας βρω όλες τις απαντήσεις. Τι; Θέλεις δουλειά; Πήγαινε σ’ αυτούς που σε βάλανε στο Πανεπιστήμιο χωρίς εξετάσεις ή με βάση το 05 ή το 04 ή που σου χάριζαν επί χρόνια βαθμούς και παρουσίες και ζήτησέ τους δουλειά. Και βέβαια, αφού θα υπάρχει η παραπάνω «ιδανική» κατάσταση, ας καταργηθεί και ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός από τα σχολεία, τα στερεότυπα της κοινωνίας μας δείχνουν το δρόμο της επιλογής των σπουδών και η «ελεύθερη» παγκοσμιοποιημένη αγορά θα δείξουν αργότερα τον αληθινό σκληρό δρόμο προς το τελικό επάγγελμα στους εξαπατημένους νέους μας.
Συμφωνώ φυσικά, ότι με τα σημερινά δεδομένα υπάρχει ένα «ταξικό» βαθμολογικό φίλτρο επιλογής, αλλά το ζητούμενο δεν είναι να καταργηθεί η επιλογή αλλά το φίλτρο αυτό να γίνει με τη βελτίωση της εκπαίδευσης ρεαλιστικό, να χάσει τον ταξικό του χαρακτήρα, να συνδεθεί με τις πραγματικές ανάγκες, ικανότητες και επιθυμίες των μαθητών και να λειτουργήσει ως κίνητρο για μόρφωση. Η κατάργηση της αξιολόγησης σε όλα τα επίπεδα δε βοηθάει τη διαπίστωση ελλείψεων και αδυναμιών και την αυτοβελτίωση του μαθητή. Αντίθετα τον υπονομεύει και τον αφήνει έρμαιο της σκληρής και απρόσωπης κοινωνίας της εργασίας που θα τον απορρίψει και θα τον τσακίσει αργότερα χωρίς οίκτο. Και τότε θα δούμε το ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ταξικό φίλτρο που θα χωρίσει πατρίκιους και πληβείους, πλούσιους και φτωχούς, μορφωμένους (σε άλλα εκπαιδευτικά συστήματα) και αμόρφωτους, και τελικά ευτυχισμένους και δυστυχισμένους ανθρώπους.
Όσο για την άποψη ότι κάθε μορφής αξιολόγηση είναι Δαμόκλειος σπάθη πάνω από τα κεφάλια των εκπαιδευτικών: Λάθος. Δεν κινδυνεύουμε να ζήσουμε ξανά το καθεστώς των παλιών επιθεωρητών που γνώρισαν οι προηγούμενες γενιές και ήταν ο φόβος και ο τρόμος των δασκάλων για το εργασιακό τους μέλλον στα σχολεία ή και για την πιθανή ποινική τους δίωξη αν δεν συμμορφώνονταν «προς τας υποδείξεις». Υπάρχουν αγαπητοί συνάδελφοι, - όσοι κάνατε παιδαγωγικές σπουδές στην Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. (πρώην Σ.Ε.Λ.Ε.Τ.Ε.) το ξέρετε πολύ καλά - στη σύγχρονη Παιδαγωγική Επιστήμη οι όροι και οι αντίστοιχοι κλάδοι μελέτης «αξιολόγηση των εκπαιδευτικών», «αυτοαξιολόγηση σχολικών μονάδων», «αξιολόγηση στελεχών εκπαίδευσης», «αξιολόγηση υπηρεσιών της εκπαίδευσης», «κοινωνικός έλεγχος της αποδοτικότητας της εκπαίδευσης» και όλα αυτά δεν είναι άχρηστα αλλά ούτε και απειλητικά για το σύγχρονο σχολείο. Η εκπαιδευτική αξιολόγηση, όπως βοηθάει το μαθητή, βοηθάει και τον εκπαιδευτικό να γίνει καλύτερος, να βελτιωθεί όχι μόνο σε ζητήματα γνωστικών αντικειμένων αλλά και σε θέματα αντιμετώπισης πολλών προβλημάτων συμπεριφοράς των μαθητών που προέρχονται από την απαξίωση του σημερινού σχολείου. Μη συγχέετε την αξιολόγηση με Διοικητικό Δικαστήριο. Η σύγχρονη αξιολόγηση περνάει μέσα από την αναγκαία συνεχή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών που πρέπει να γίνει θεσμός, μέσα από στενή συνεργασία με ικανούς σχολικούς συμβούλους μέσα στην τάξη σε ώρα μαθήματος, μέσα από μετάδοση εμπειριών από παλιότερους στους νεότερους και σύγχρονων παιδαγωγικών γνώσεων από νεότερους –συνήθως- προς τους παλιότερους (η πολύχρονη εμπειρία δεν είναι απαραίτητα και εγγύηση αποτελεσματικού εκπαιδευτικού, όπως εξάλλου δεν είναι και η παιδαγωγική επιμόρφωση χωρίς πρακτική εμπειρία). Στην Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. πέρα από τη θεωρία, κάναμε πρακτικές ασκήσεις με πειραματικές διδασκαλίες, παρακολουθήσεις διδασκαλιών, υποδειγματικές διδασκαλίες, διδασκαλίες με παλιές και σύγχρονες διδακτικές μεθόδους, διδασκαλίες με ακροατήριο εικονικό και πραγματικό σε σχολεία. Στόχος ήταν η συνεχής βελτίωση του μαθήματος και η αξιολόγηση της αυτοβελτίωσης στη διδακτική επάρκεια των σπουδαστών εκπαιδευτικών. Και αυτά κακώς δεν γίνονται και στις περισσότερες αμιγείς «καθηγητικές» σχολές. Μόνο στα Παιδαγωγικά Τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης ξέρω ότι διδάσκονται επαρκώς.
Είναι κακό να γίνονται αντίστοιχες δραστηριότητες και κατά την πραγματική εκπαιδευτική διαδικασία; Είναι κακό να γίνονται με ευθύνη του κάθε σχολείου; Να μετατραπεί δηλαδή κάθε εκπαιδευτικός χώρος σε ζωντανό πεδίο δημιουργικών αναζητήσεων που θα συμβάλλουν μέσα από διαδικασίες αυτοαξιολόγησης και ετεροαξιολόγησης στη βελτίωση των μαθητών, εκπαιδευτικών, σχολείων; Είναι κακό να απαιτήσουμε επαρκώς επιμορφωμένους και έμπειρους συμβούλους ως αρωγούς στο έργο μας; Δείτε μεθόδους βελτίωσης καθηγητών και σχολείων με τη βοήθεια συμβούλων στο Λονδίνο στη διεύθυνση http://www.teachers.tv/. Δεν είναι η αξιολόγηση που θα αναδείξει την ανάγκη για υλικοτεχνική υποδομή, για εποπτικά μέσα διδασκαλίας, για εργαστήρια σε όλα τα μαθήματα; Αν αξιολογείτο η διδασκαλία της Χημείας μέχρι τώρα, θα υπήρχε σχολείο χωρίς εργαστήριο Χημείας; Φυσικής; Όχι, γιατί χωρίς εργαστήριο δεν αποδίδει και δεν είναι κατανοητή και ελκυστική η μελέτη των Φυσικών Επιστημών, η αξιολόγηση θα το αναδείκνυε σαφέστατα και αντιστοίχως θα γινόταν το ίδιο για τα περισσότερα μαθήματα. Δεν θα καταπολεμήσει η αξιολόγηση και τη ρουτίνα και την αδράνεια και την αδιαφορία μαθητών και εκπαιδευτικών;
Η άδολη, δημιουργική αξιολόγηση λείπει από το Σχολείο και ας μην την αποκλείσουμε δια παντός στους επόμενους σχεδιασμούς. Δεν είναι Δαμόκλειος σπάθη πάνω από το κεφάλι μας, ίσως απαιτήσει όμως να καταβάλουμε κάποιες προσπάθειες για να γίνουμε καλύτεροι. Ίσως βέβαια ακούσουμε: «Μα ΕΓΩ, 20 χρόνια εκπαιδευτικός, χρειάζομαι βελτίωση; Να παιδεύομαι με επιμορφώσεις, προετοιμασίες, έλεγχο από τρίτους; Όχι βέβαια. Πάω να γεμίσω το μαυροπίνακα τύπους και θα σας δείξω τι αξίζω. Και δεν θα ακούγεται ούτε ψίθυρος από κάτω». Αν αυτές είναι οι απόψεις ορισμένων, σηκώνω τα χέρια ψηλά και το αφήνω ασχολίαστο στην κρίση σας.
Είναι όμως σχήμα οξύμωρο, να αρνούμαστε την οποιαδήποτε αξιολόγηση, ως εκ του πονηρού εκπορευόμενη, αλλά βέβαια, μεταξύ καθηγητών που στέλνουν τα ίδια τα παιδιά τους σχολείο ακούμε πολύ συχνά: πολύ καλός καθηγητής ο Μαθηματικός του γιου μου, τον πήγα σε πολύ καλό σχολείο, θα τον πάω στο τάδε σχολείο, είναι λίγο πιο μακριά αλλά αξίζει γιατί άκουσα ότι έχει καλούς καθηγητές. Όπως αντίστοιχα, για όλους τους επαγγελματίες, θα ακούσουμε, καλός υδραυλικός, καλός γιατρός και το αντίθετο. Πώς όταν πρόκειται για τα παιδιά μας να θέλουμε να αξιολογούμε τους καθηγητές και δασκάλους (θα θέλαμε να είχαν εισαχθεί στο Πανεπιστήμιο με 04;) ή όταν πρόκειται για την υγεία μας ή άλλα θέματα που μας ενδιαφέρουν θέλουμε να αξιολογούμε τον κάθε επαγγελματία; Εμείς είμαστε από άλλον πλανήτη; Έχουμε το θέσφατο για όλα και είμαστε πάνω σε κάποιο θρόνο; Ας κατέβουμε. Και στο διάλογο, ΑΣ ΟΡΙΣΟΥΜΕ ΕΜΕΙΣ τι θα σημαίνει αξιολόγηση. Αλλιώς είναι σαν να αφήνουμε ανεμπόδιστα άλλους να το κάνουν με τους δικούς τους όρους που πιθανότατα δεν θα μας συμφέρουν, γιατί ίσως θα θεωρήσουν την αξιολόγηση σαν μια διαδικασία επιβολής διοικητικών μέτρων ελέγχου με στόχο την αύξηση της παραγωγικότητας (βλ. δείκτες Ο.Ο.Σ.Α. για το σχολείο, κριτήρια συγκριτικής αξιολόγησης (benchmarks) κ.λπ. σε μια προσπάθεια προσαρμογής των στόχων του σχολείου στα σύγχρονα διεθνή οικονομικά δεδομένα. Κάτι που δεν θέλουμε βέβαια για να διατηρήσουμε σαν στόχο του ελληνικού σχολείου την παροχή Παιδείας για να γίνονται οι νέοι μας καλύτεροι άνθρωποι και όχι εξαρτήματα απρόσωπων οικονομικών μηχανών.

Ευχαριστώ πολύ για την υπομονή και την προσοχή σας. Θα επανέρχομαι όσο συχνά χρειάζεται και ελπίζω ο διάλογος που ξεκινάει να είναι ανοιχτός σε υποδείξεις, θέσεις, αντιθέσεις και προτάσεις σε όλους τους εκπαιδευτικούς (γι αυτό και η πρώτη πρόταση που έκανα στο παρόν υπόμνημα αφορούσε τη δημιουργία σχετικού με το διάλογο χώρου στο διαδίκτυο).