Η βάση του 10 και το σύστημα εισαγωγής στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση

Tο παρακάτω κείμενο γράφτηκε ως σχόλιο στην ανάρτηση «Η βάση του 10» στο ιστολόγιο του Υφυπουργού Παιδείας κ. Πανάρετου «ΑΠΟΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ (ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ)».

Θα κάνω μια αναφορά στα αιτήματα από πολλούς φορείς, εκπαιδευτικούς, κόμματα, πολίτες και μαθητές για την κατάργηση της βαθμολογικής βάσης του «10» για εύκολη, άκοπη, ανεμπόδιστη πρόσβαση των μαθητών στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση.

Η κατάργηση της βάσης του 10 κινείται στην κατεύθυνση της πρακτικά ελεύθερης πρόσβασης ώστε να περνάνε στα ΤΕΙ όλοι όσοι σήμερα δεν το καταφέρνουν λόγω κοινωνικο-οικονομικών ανισοτήτων ή λόγω μη καταβολής της απαιτούμενης προσπάθειας. Στην ουσία η κατάργηση της βάσης σημαίνει ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ και διασφάλιση της «επιτυχίας» τους σε μια – οποιαδήποτε- σχολή, ακόμη και αν αυτή δεν τους ενδιαφέρει, ακόμη και αν είναι η 285η στη σειρά προτίμησής τους. Θυμίζω ότι με το σημερινό απαράδεκτο σύστημα εισαγωγής μπορούν οι μαθητές να δηλώνουν στο μηχανογραφικό και πάνω από 300 σχολές από τις 510+ που διατίθενται και αυξάνονται συνεχώς!!!. Οι περισσότεροι πράγματι υιοθετούν το ΤΕΧΝΑΣΜΑ της συμπλήρωσης ΟΛΩΝ των σχολών των δύο πεδίων που δικαιούνται να επιλέξουν ώστε να «επιτύχουν» οπωσδήποτε «κάπου». Επιτρέπεται να δηλώνουν σχολές χωρίς καμία συνάφεια αντικειμένου σπουδών και επαγγελμάτων στα οποία οδηγούν, ώστε οι περισσότεροι (ή ΟΛΟΙ αν καταργηθεί η βάση του 10) να εισαχθούν σε μια σχολή που ΔΕΝ τους ενδιαφέρει σε μια περιοχή της Ελλάδας όπου ΔΕΝ θα πάνε οι περισσότεροι για να ΜΗΝ κάνουν τελικά ένα επάγγελμα που ΔΕΝ θέλουν.

Οι θέσεις για κατάργηση της αξιολόγησης των μαθητών δεν συνάδει με μια αξιοκρατική δομή της κοινωνίας όπου η αξιολόγηση είναι ζητούμενο και διασφαλίζει τη συνεχή βελτίωσή της προς όφελος των μελών της. Θα μπορούσε κανείς μάλιστα να εικάσει ότι η κατάργηση της αξιολόγησης των μαθητών για την εισαγωγή στα Πανεπιστήμια, θα οδηγήσει αργότερα σε πλήρη κατάργηση κάθε μορφής αξιολόγησης των μαθητών στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο. Ήδη η αξιολόγηση του μαθητή σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες πλέει σε ταραγμένα νερά (αναφέρθηκε εκτενώς σε σχόλια παραπάνω) και κινδυνεύει να βουλιάξει στην πράξη με το πρόσχημα του ατελούς εκπαιδευτικού συστήματος που οδηγεί στην αμάθεια, άρα γιατί να υπάρχει; Θα θυμίσω ότι η βάση του 10 (μάλλον 9,5) ισχύει κατά την προαγωγή στο σχολείο σε επόμενες τάξεις και μέχρι τώρα δεν έχει προταθεί αυτό το όριο να καταργηθεί. Ίσως όλοι σκέφτονται ότι είναι απαραίτητο – και έτσι είναι- για να διασφαλίζεται ότι ο μαθητής σταδιακά ΒΕΛΤΙΩΝΕΤΑΙ κατά την πορεία του στο σχολείο από τάξη σε τάξη.

Θα αντιτάξουν ίσως ορισμένοι υποστηρικτές της κατάργησης της βάσης του «10», ότι πέρα από το κίνητρο της οικονομικής ανάπτυξης των πόλεων όπου φτιάχτηκαν θνησιγενή Πανεπιστημιακά Τμήματα που τώρα δεν έχουν φοιτητές, θέλουν μια ιδανική κοινωνία όπου όλοι θα μπορούν να είναι επιστήμονες (τις άλλες δουλειές θα τις κάνουν οι μετανάστες προφανώς). «Α.Ε.Ι.», λοιπόν, το ύψιστο ιδανικό της κοινωνίας μας. Με εύκολη ανεμπόδιστη πρόσβαση χωρίς τα ταξικά βαθμολογικά κριτήρια επιλογής. Θα πουν λοιπόν στους μαθητές:
«Δηλώστε Τμήματα άσχετα με τα ενδιαφέροντά σας και τις κλίσεις σας, Τμήματα με άγνωστες ονομασίες, άγνωστο περιεχόμενο σπουδών, άγνωστη επαγγελματική εξέλιξη. Θα «πετύχετε» σίγουρα με 04, και με 00 ακόμη αν δεν υπάρξει ζήτηση της σχολής». Α.Ε.Ι./Τ.Ε.Ι. λοιπόν και ξερό ψωμί, στην κυριολεξία, γιατί τα πενιχρά πολλές φορές οικογενειακά εισοδήματα δεν εγγυώνται καθόλου την καλοπέραση, αλλά ούτε καν μια στοιχειώδη αξιοπρεπή διαβίωση στις απομακρυσμένες από τον τόπο κατοικίας πόλεις όπου υπάρχουν τα Τμήματα που εισάγονται οι φοιτητές και που δεν τους ενδιαφέρουν καθόλου.

Ας σκεφτούμε. Με αυτή την πολιτική δεν θα απαξιωθούν τα Πανεπιστημιακά Τμήματα, όταν θα πλημμυρίζουν από φοιτητές που μπήκαν –χωρίς δική τους ευθύνη- με βαθμούς 03, 05 και χαμηλότερους (ή και χωρίς εξετάσεις ζητούν κάποιοι) και που βέβαια δεν θα μπορούν στοιχειωδώς να ανταποκριθούν σε υψηλό επίπεδο σπουδών (θα το κατεβάσουμε στα μέτρα τους;), και θα γίνονται αιώνιοι φοιτητές (με υψηλή αυτοπεποίθηση όμως!); Θα παραπονιόμαστε μετά˙ μα γιατί δεν βρίσκουν δουλειά στο αντικείμενο της επιστήμης τους, αφού μάλιστα πέρασαν –εύκολα και άκοπα- στη σχολή που ΔΕΝ ήθελαν.

Θα πει λοιπόν η Πολιτεία στα παιδιά αυτά. «Εσύ που αρχικά ήθελες να γίνεις Πολιτικός Μηχανικός αλλά έγραψες μέσο όρο 04, τώρα, βάλε την ουρά στα σκέλια και πήγαινε σε όποια πόλη της Ελλάδας είναι η σχολή που «πέτυχες» και ας μη σου αρέσει αυτή η σχολή, και ας μην την έχεις ίσως ξανακούσει ούτε κατ’ όνομα αφού τυχαία τη συμπλήρωσες για να γεμίσεις το Μηχανογραφικό. Και να είσαι υπερήφανος που μπήκες στο Πανεπιστήμιο χαριστικά, στη σχολή που ΔΕΝ ήθελες. Και ψάξε και για δουλειά μετά, θα βρεις σίγουρα, στο αντικείμενο που ΔΕΝ αγαπάς, με τις δεξιότητες που ΔΕΝ απέκτησες στο σχολείο, αφού χρειαζόταν κάποιος κόπος για να τις αποκτήσεις και ίσως και κάποια αξιολόγηση.»

Αργότερα θα δουν όμως τα εξαπατημένα «ξεκούραστα» παιδιά μας το σκληρό πρόσωπο του εργοδότη (του «παγκοσμιοποιημένου»…). «Τι; Δεν ξέρεις να κάνεις ούτε πράξεις; Μα γιατί να έχω μάθει, μου είπανε πως θα μπω στο Πανεπιστήμιο έστω κι αν γράψω για 03 στα Μαθηματικά. Τι; Δεν μπορείς να αρθρώσεις και να γράψεις σωστά ούτε μια πρόταση; Μα και όταν διαβάζεις ακόμη, κομπιάζεις. Μα γιατί να έχω μάθει, αφού μου είπανε πως θα μπω στο Πανεπιστήμιο γράφοντας 05 στα Νέα Ελληνικά. Τι; Δεν ξέρεις αυτό … και εκείνο .. και το άλλο… Μα γιατί να έχω μάθει, αφού μου είπανε πως με μάθανε να μαθαίνω, θα σας δείξω, μια στιγμή να μπω στο Google να σας βρω όλες τις απαντήσεις. Τι; Θέλεις δουλειά; Πήγαινε σ’ αυτούς που σε βάλανε στο Πανεπιστήμιο με το πενταράκι που έγραψες χωρίς να σε «κουράσουν» με διάβασμα και τέτοιες σαχλαμάρες και ζήτησέ τους δουλειά.»

Και βέβαια, αφού θα υπάρχει η παραπάνω «ιδανική» κατάσταση, ας καταργηθεί και ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός από τα σχολεία, δεν θα χρειάζεται πια. Ίσως θα είναι μάλιστα καλύτερα για τους μαθητές να μην ανιχνεύουν τις κλίσεις και τις ικανότητές τους, θα απογοητεύονται λιγότερο αν δεν ξέρουν που θα μπορούσαν να πετύχουν αν δεν τους είχε αναστείλει στην καταβολή προσπάθειας η βεβαιότητα της «επιτυχίας» ακόμη και με 04!!

Η βάση του 10 θεωρείται – και συμφωνώ ότι είναι σε μεγάλο βαθμό σήμερα – ένα ταξικό φίλτρο επιλογής φοιτητών από ανώτερες κοινωνικές τάξεις λόγω των πολλών κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων μεταξύ των μαθητών που αποτυπώνονται φυσικά και στο σχολείο, στη σχολική επίδοση / αποτυχία και βέβαια στις εκπαιδευτικές και επαγγελματικές επιλογές τους .

Δυστυχώς η εξάλειψη των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων δεν γίνεται με την κατάργηση των κριτηρίων επιλογής στην ανώτατη εκπαίδευση. Θα έλεγα ότι αντίθετα, η ψευδεπίγραφη «επιτυχία» των μαθητών των χαμηλότερων κοινωνικών στρωμάτων σε σχολές που δεν έπρεπε καν να υφίστανται ή σε σχολές που απλώς δεν τους ενδιαφέρουν και όπου θα εισέρχονται με βαθμολογίες 03, 04 κ.λπ., οδηγεί σε παραίτησή τους από την προσπάθεια προσωπικής βελτίωσης και τοποθέτησης υψηλότερων στόχων στη ζωή τους (που ΜΠΟΡΟΥΝ 100% να επιτύχουν αν προσπαθήσουν) και τελικά ανατροφοδότηση της ταξικής κοινωνικής ανισότητας με την παγίωση του συνδυασμού της κοινωνικής τους θέσης με χαμηλές προσδοκίες (αυτοεκπληρούμενη προφητεία).

Το ζητούμενο λοιπόν δεν είναι να καταργηθεί το φίλτρο επιλογής, αλλά το φίλτρο επιλογής ΝΑ ΓΙΝΕΙ ΜΕ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΟ, να χάσει τον ταξικό του χαρακτήρα, να συνδεθεί με τις πραγματικές ανάγκες, ικανότητες και επιθυμίες των μαθητών και να λειτουργήσει ως κίνητρο για μόρφωση.

Αναλυτικότερα, η κατάργηση της αξιολόγησης σε όλα τα επίπεδα –όπως τα τελευταία χρόνια προτείνεται -δε βοηθάει τη διαπίστωση ελλείψεων και αδυναμιών και την αυτοβελτίωση των μαθητών, ειδικά εκείνων που προέρχονται από χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα, από φτωχές οικογένειες, από οικογένειες μεταναστών, από μονογονεϊκές οικογένειες και συχνά δουλεύουν για να ζήσουν. Αντίθετα τους υπονομεύει και τους αφήνει έρμαια της σκληρής και απρόσωπης κοινωνίας της εργασίας που θα τους απορρίψει και θα τους τσακίσει αργότερα χωρίς οίκτο. Και τότε θα δούμε δυστυχώς σ’ αυτά τα ΑΞΙΑ παιδιά μας να εφαρμόζεται το ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ταξικό φίλτρο που χωρίζει πατρικίους και πληβείους, πλούσιους και φτωχούς, μορφωμένους και αμόρφωτους, και τελικά ευτυχισμένους και δυστυχισμένους ανθρώπους.

Τη λύση την έχετε και έχετε δείξει τη διάθεση να την εφαρμόσετε. ΕΝΑ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ. Όποιος θα έχει απολυτήριο Λυκείου, θα είναι και ΜΟΡΦΩΜΕΝΟΣ.
Και ΕΝΑ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ. Συνοπτικά δίνω την κεντρική και μάλλον απλή ιδέα. Μένουν στο τοπίο οι απαραίτητες σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Σ’ αυτές ας συνεισφέρουν με εξοπλισμό και προσωπικό οι σχολές που δεν λειτουργούν στην πραγματικότητα και ίσως πρέπει να μετεξελιχθούν σε μεταπτυχιακά προγράμματα. Ομαδοποιούνται οι σχολές σε ομάδες συναφών επιστημονικών αντικειμένων με πολυκατάτμηση σε 15-20, όσες χρειαστεί ομάδες ή επιστημονικά πεδία (οι στρατιωτικές σε ξεχωριστή ομάδα επιτέλους). Δεν μπορεί να διανοηθεί κανείς ότι στο ίδιο επιστημονικό πεδίο θα βρίσκονται η Βρεφονηπιοκομία και το Μαθηματικό ή η Αρχιτεκτονική με τη Ζωική Παραγωγή ή η Σχολή Μονίμων Υπαξιωματικών με οποιαδήποτε μη στρατιωτική σχολή!. Ας μην προεξοφλούμε την παραίτηση και το συμβιβασμό των μαθητών μας με κάτι που δεν τους εκφράζει.

Ποια θα πρέπει να είναι τα απαραίτητα εφόδια ενός τελειόφοιτου Λυκείου για μια ομάδα συναφών σχολών; Επαρκής επίδοση (η βάση του 10) στη Γενική Παιδεία (3 μαθήματα) και επαρκής επίσης επίδοση σε τρία (3) μαθήματα επιλογής συναφούς γνωστικού αντικειμένου με την ομάδα των σχολών (θα λέγονται μαθήματα ειδικότητας). Και η καλή επίδοση στα μαθήματα ειδικότητας θα ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ ΤΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ του μαθητή για το αντικείμενο της ομάδας σχολών και θα προεξοφλεί πέρα από την επαγγελματική και την προσωπική ικανοποίηση.

Παραδείγματα; Είναι προφανές ότι το ΣΧΕΔΙΟ χρειάζεται να είναι μάθημα ειδικότητας και επιλογής στον υποψήφιο ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑ και τα Γαλλικά στον υποψήφιο της Γαλλικής Φιλολογίας. Αυτά ισχύουν.
Εξίσου όμως προφανές είναι ότι η ΑΝΑΤΟΜΙΑ – ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ του ανθρώπου και η ΒΙΟΛΟΓΙΑ και άλλο ένα ακόμη ειδικότητας θα είναι τα 3 μαθήματα επιλογής για όποιον θέλει να σπουδάσει Ιατρική ή Φυσιοθεραπεία ή Νοσηλευτική. Δεν μπορεί να πηγαίνει κανείς στις σχολές αυτές επειδή είναι άριστος στα Μαθηματικά και Φιλολογικά μαθήματα μόνο. Ενώ αντίστοιχα η Βιολογία ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να είναι μάθημα εξεταζόμενο σε υποψήφιο της Νομικής ούτε του ΤΕΙ Λογιστικής, θα πρέπει να υπάρχουν ειδικά μαθήματα επιλογής για τις ομάδες που ανήκουν αυτές οι σχολές, π.χ. ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ για τις Νομικές κ.λπ.

Άρα ο μαθητής ΕΠΙΛΕΓΕΙ, ΠΡΟΣΠΑΘΕΙ σε μαθήματα Γενικής Παιδείας και σε ΕΙΔΙΚΑ μαθήματα της ομάδας σχολών που τον ενδιαφέρουν, ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΙ (βάση του 10) τις ελάχιστες απαραίτητες ΓΕΝΙΚΕΣ και ΕΙΔΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ και πετυχαίνει σε σχολή ΣΥΝΑΦΗ με το αντικείμενο που αγαπά.

Άρα επιλέγει ΔΡΑΜΑΤΙΚΑ ΛΙΓΟΤΕΡΕΣ ΣΧΟΛΕΣ (από 300+ σήμερα) αλλά μπαίνει ευκολότερα εκεί που θέλει γιατί ο αριθμός υποψηφίων θα είναι μικρότερος με την ύπαρξη 15 ή 20 επιστημονικών πεδίων με πραγματικά συναφή αντικείμενα μεταξύ των σχολών τους.

Μέρος του κειμένου έχει συζητηθεί και σε παλιότερες αναρτήσεις μου. Ελπίζω πάντα σε ευρύτερο σχολιασμό και γόνιμη συζήτηση. Ευχαριστώ για την προσοχή σας.