Η κατάληψη του ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων

Κάθε χρόνο αυτή την εποχή στο σχολείο μας, στο Επαγγελματικό Λύκειο Άνω Λιοσίων, όπως συμβαίνει σε πολλά σχολεία της Ελλάδας, γίνεται κατάληψη από τους μαθητές που διαρκεί από ώρες ως αρκετές ημέρες. Η πρόσφατη κατάληψη άρχισε στις 26 Νοεμβρίου και έληξε στις 2 Δεκεμβρίου και αναφέρονται παρακάτω στο κείμενο τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Αντίστοιχες κινητοποιήσεις με άξονα το κτηριακό πρόβλημα έχουν γίνει το 2007 και το 2008 και στο ιστολόγιο των εκπαιδευτικών του 1ου ΕΠΑ.Λ Άνω Λιοσίων αναφέρεται το ιστορικό τους και οι εξελίξεις του κτηριακού προβλήματος μέχρι σήμερα. Κάθε μορφή διεκδίκησης, όπως η μαθητική κατάληψη, έχει ανάγκη να αναλυθεί, να εξηγηθεί και να αξιολογηθεί μετά τη λήξη της ως προς τη μεθοδολογία και τα αποτελέσματά της ώστε να αποτελέσει μια χρήσιμη αναφορά στο μέλλον. Θα κάνω αρχικά μια γενική θεώρηση των καταλήψεων σαν μέσο διεκδίκησης αιτημάτων από διάφορες κοινωνικές ομάδες. Στη συνέχεια θα αναφερθώ ειδικότερα στις μαθητικές καταλήψεις και θα προσπαθήσω να αναλύσω τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κατάληψης του δικού μου σχολείου, του ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων.

α) Καταλήψεις – Μια γενική θεώρηση

Η κατάληψη κτηρίων (εργοστασίων, δημόσιων κτηρίων και φυσικά εκπαιδευτικών ιδρυμάτων) αποτελούσε ανέκαθεν μια δυναμική μορφή απαίτησης της άμεσης ικανοποίησης των δίκαιων αιτημάτων μιας κοινωνικής ομάδας που συχνά αντανακλούν τις επιθυμίες πολύ περισσότερων ανθρώπων, ακόμη και ενός λαού. Είναι ένα φαινόμενο που συνέβαινε και συμβαίνει συχνά σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο. Παλιότερα, οι καταλήψεις ήταν συνήθως το τελευταίο στάδιο των αγωνιστικών κινητοποιήσεων, η έσχατη και εντονότερη μορφή διεκδίκησης μετά από πολλές και συχνά μακροχρόνιες αποτυχημένες προσπάθειες επίλυσης των προβλημάτων με άλλους πιο συμβατικούς τρόπους. Με την πάροδο των ετών, κυρίως στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, οι καταλήψεις γίνονται συχνότερα και μάλιστα συχνά προηγούνται των διαπραγματεύσεων για επίλυση των προβλημάτων, κυρίως λόγω της αποτελεσματικότητάς τους στην άμεση δημοσιοποίηση των αιτημάτων και φυσικά στην ικανοποίησή τους.

Σε περιπτώσεις καταλήψεων εργοστασίων, δημόσιων κτηρίων ή άλλων χώρων εργασίας τα αιτήματα των καταλήψεων είναι συνήθως οικονομικές διεκδικήσεις και διαμαρτυρίες κατά των απολύσεων ή άλλων αυθαιρεσιών της διοίκησης. Στις περιπτώσεις καταλήψεων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων τα αιτήματα είναι είτε τοπικά για τη βελτίωση των συνθηκών λειτουργίας των εκπαιδευτικών δομών, είτε γενικότερα αιτήματα για τροποποίηση ή απόσυρση νόμων για το εκπαιδευτικό σύστημα, είτε αιτήματα καθολικά της κοινωνίας για δημοκρατικές ελευθερίες, δικαίωμα του κόσμου για μόρφωση και δουλειά και αντίθεσης σε αντιδημοκρατικά καθεστώτα.

Σαν μορφή διεκδίκησης η κατάληψη έχει ένα χαρακτήρα μη νομιμότητας, αφού δεν προβλέπεται από κανένα καταστατικό, σύμβαση ή νόμο. Ενώ άλλες δυναμικές μορφές διεκδικήσεων, όπως οι απεργιακές κινητοποιήσεις, είναι θεσμοθετημένες πλέον από τη νομοθεσία και αποτελούν σε δημοκρατικές κοινωνίες αναφαίρετο δικαίωμα των εργαζομένων πολιτών. Ειδικά στους μαθητές η νομοθεσία εξαντλεί τις δυνατότητες διεκδίκησης αιτημάτων στις διαπραγματεύσεις μέσα από τις μαθητικές κοινότητες και αυτό είναι μια κατάκτηση των τελευταίων δεκαετιών αφού παλιότερα αυτές ήταν παράνομες.

Επειδή η κατάληψη είχε πάντα το στοιχείο του αιφνιδιασμού και της καταπάτησης ξένης κρατικής ή ιδιωτικής περιουσίας, έγειρε σχεδόν πάντα τη δυναμική αντίδραση της θιγόμενης πλευράς, κράτους ή ιδιωτών. Υπήρξαν στη σύγχρονη ιστορία καταλήψεις σε όλο τον κόσμο και στη χώρα μας βέβαια κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, που είχαν σαν αποτέλεσμα τη βίαιη, δυναμική και αιματηρή επέμβαση των δυνάμεων καταστολής με πολλά θύματα, συλλήψεις, φυλακίσεις, βασανισμούς αλλά και νεκρούς. Επί Δημοκρατίας, οι καταλήψεις δεν έχουν τέτοιες σοβαρές συνέπειες αλλά πολλές φορές ασκείται αδικαιολόγητη βία ή δικαστικές εισαγγελικές παρεμβάσεις επί των καταληψιών με την επίσημη δικαιολογία της πρόκλησης υλικών ζημιών στα κτήρια και της διατάραξης της ομαλής λειτουργίας των αντίστοιχων υπηρεσιών. Ακόμη και σε μαθητικές καταλήψεις έχουμε ακούσει φωνές «οργής» ενάντια στους ανηλίκους μαθητές που ζητούν συλλήψεις και παραδειγματική τιμωρία τους, χωρίς βέβαια οι ίδιες φωνές να ζητούν με αντίστοιχο ζήλο την επίλυση των χρονιζόντων προβλημάτων της εκπαίδευσης.

β) Μαθητικές καταλήψεις

Παρά τα κοινά χαρακτηριστικά τους με τις άλλες μορφές καταλήψεων, οι μαθητικές καταλήψεις στη χώρα μας αποτελούν ένα ιδιαίτερο φαινόμενο των τελευταίων δεκαετιών μετά τη μεταπολίτευση, που αναπτύσσεται και παγιώνεται σταθερά σαν σχεδόν η μοναδική μέθοδος μαθητικών διεκδικήσεων. Τα αιτήματά τους είναι συχνότερα τοπικού χαρακτήρα και αφορούν τις ελλείψεις σε προσωπικό και βελτιώσεις σε υλικοτεχνική υποδομή των σχολείων ή σπανιότερα αντιπαλότητες με το εκπαιδευτικό προσωπικό, επιβολή υπέρμετρων κατά την εκτίμηση των μαθητών ποινών, αιτήματα για εκδρομές κ.λπ. Αρκετές φορές όμως γίνονται μαζικά σε πολλά σχολεία με γενικότερα εκπαιδευτικά αιτήματα είτε σε συμφωνία με μαζικές κινητοποιήσεις ή/και καταλήψεις άλλων ομάδων για ποικίλα κοινωνικά προβλήματα. Θα πρέπει ακριβώς εδώ να τονίσω ότι δεν πρέπει εμείς οι μεγαλύτεροι και ειδικά οι εκπαιδευτικοί να ξεχνάμε ότι ακόμη και τα μικρότερα τοπικά ζητήματα του σχολείου συνήθως αποτελούν ενδείξεις για την ανάγκη βελτίωσης συνολικά της εκπαιδευτικής πολιτικής και πρέπει να εντείνουμε τις προσπάθειές μας κυρίως προς αυτή την κατεύθυνση, αφού βέβαια βοηθήσουμε άμεσα στην επίλυση των τοπικών προβλημάτων για εκτόνωση της κρίσης.

Δείτε τι λέει μια μαθήτρια για τις καταλήψεις σε συνάντηση της υπουργού Παιδείας με τους εφήβους μαθητές και το Συνήγορο του Παιδιού στις 26-11- 2009 για συζήτηση για τη ζωή στο σχολείο, τις σχέσεις με τους εκπαιδευτικούς και άλλα θέματα:

«Ζητάμε πράγματα και θέλουμε να τα βλέπουμε να πραγματοποιούνται. Γι αυτό πολλές φορές μας βλέπετε να καταφεύγουμε σε καταλήψεις ή σε μέσα που σίγουρα δεν είναι και τα καλύτερα, απλώς είναι απ’ τον ενθουσιασμό μας και τον αυθορμητισμό μας και την ανυπομονησία μας να θέλουμε να βλέπουμε όσα περιμένουμε να πραγματοποιούνται».

Απλές κουβέντες, στην καρδιά των προβλημάτων. Οι μαθητές ζητούν πράγματα που κάποιοι δεν τους παρέχουν ενώ τα δικαιούνται, δεν θεωρούν τις καταλήψεις σαν ιδανικό τρόπο διεκδίκησης, έχουν λόγω της εφηβικής τους ηλικίας ενθουσιασμό, αυθορμητισμό και ανυπομονησία, όπως πρέπει να έχουν, καθώς και ισχυρή θέληση να πετυχαίνουν τους στόχους τους. Και οι στόχοι τους ταυτίζονται με τους δικούς μας στόχους, όλοι παλεύουμε για το βέλτιστο εκπαιδευτικό σύστημα που θα βοηθάει τους μαθητές να αναπτύσσονται απρόσκοπτα πνευματικά, ψυχικά και σωματικά και να διαμορφώνουν ένα ισχυρό χαρακτήρα με συνειδητή υιοθέτηση μιας εσωτερικής αυτόνομης ηθικής προσωπικών αξιών που θα τους βοηθήσει σε όλα τα στάδια της ζωής τους μετά το σχολείο να είναι ολοκληρωμένες προσωπικότητες, δηλαδή άνθρωποι ώριμοι, μορφωμένοι, με αυτοπεποίθηση, δημιουργικοί, πολιτισμένοι, με οικολογική συνείδηση, με αισθητική, με ισχυρές αντιστάσεις σε παραβατικές συμπεριφορές, σε κοινωνικές διακρίσεις και σε βλαπτικές για την υγεία συμπεριφορές, άνθρωποι ευτυχισμένοι, ικανοί να βελτιώσουν την κοινωνία μας.

Πρώτοι οι εκπαιδευτικοί λοιπόν μπορούμε να δούμε την ανάγκη για διαφορετική αντιμετώπιση και ερμηνεία των μαθητικών καταλήψεων, γιατί έχουν χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την ηλικία των μαθητών και τα κίνητρά τους είναι συνήθως γνήσια, απλά και άδολα. Οι αγωνιστικές κινητοποιήσεις των μαθητών ίσως έχουν μερικές φορές την υπερβολή που πηγάζει από τις αναμενόμενες και φυσιολογικές συναισθηματικές και πνευματικές αλλαγές της εφηβικής ηλικίας. Έχουν ενθουσιασμό, αυθορμητισμό, μαχητικότητα, ανυπομονησία και υποδηλώνουν συχνά την ανάγκη για αύξηση της αυτοεκτίμησης των μαθητών αλλά κυρίως για την αντιμετώπιση της αβεβαιότητας και της ανασφάλειάς τους που συχνά το εκπαιδευτικό σύστημα όχι μόνο δεν μπορεί να καταπολεμήσει με επιτυχία αλλά και επιτείνει μη μπορώντας να παρέχει εξασφάλιση για την επιτυχημένη πορεία τους στην κοινωνία μετά την αποφοίτηση.

Οι εκπαιδευτικοί βέβαια, παρότι πρέπει να αντιμετωπίζουμε τις καταλήψεις με παιδαγωγική ευαισθησία και να παρεμβαίνουμε αποτελεσματικά για τη διεκπεραίωση των ζητημάτων που τις προκάλεσαν και για την προστασία του σχολείου και κυρίως των μαθητών από τις αρνητικές επιπτώσεις τους – θα αναφερθώ παρακάτω σ’ αυτές - δεν πρέπει να θεωρούμε τις καταλήψεις σαν ένα αναγκαίο και φυσιολογικό μέσο διεκδίκησης αιτημάτων, αλλά σαν μια κραυγή αγωνίας των μαθητών μας για να πετύχουν τη δέουσα προσοχή της πολιτείας προς την Παιδεία και το εκπαιδευτικό σύστημα. Υπεραπλουστευμένα θα μπορούσαμε να το δούμε σαν το ανάλογο του μικρού παιδιού που σπάει το βάζο για να κερδίσει την προσοχή και φροντίδα των γονιών του που το παραμελούν. Στην κατάληψη, το «παιδί» είναι οι μαθητές και οι «γονείς» είναι η Πολιτεία και η κοινωνία, που θα πρέπει να πάρουν το μήνυμα για να στρέψουν όλη τους την προσοχή στους μαθητές, στο μέλλον της χώρας μας. Εμείς ως εκπαιδευτικοί, οι συνδετικοί κρίκοι, κατά μία έννοια, μεταξύ των μαθητών και της κοινωνίας έχουμε και στην κατάληψη την ευκαιρία αλλά και την υποχρέωση να είμαστε κοντά στους μαθητές μας, να υποστηρίζουμε τα αιτήματά τους όταν είναι δίκαια – και συνήθως είναι - και να βοηθάμε στην επίλυσή τους, να προάγουμε την κριτική σκέψη τους και το διάλογο που τους βοηθάει να ωριμάζουν και να βελτιώνονται, να τους δείχνουμε μέσα από την εμπειρία μας τρόπους να αποφεύγουν τις βλαπτικές γι αυτούς και το σχολείο συμπεριφορές, να αποφεύγουν τις αρνητικές συνέπειες των καταλήψεων και να καλλιεργούμε περισσότερο τις σχέσεις εμπιστοσύνης και συνεργασίας μαζί τους. Ταυτόχρονα, δίνεται και σε μας η ευκαιρία να κάνουμε την αυτοκριτική μας και να προσπαθούμε να βελτιωνόμαστε στον τομέα της επίλυσης των προβλημάτων των μαθητών ώστε να μη χρειάζεται να καταφεύγουν σ’ αυτές τις μορφές αγωνιστικών κινητοποιήσεων.

Αρνητικές συνέπειες των καταλήψεων είναι η πρόσκαιρη κατάλυση της σχολικής κοινωνίας και βέβαια της μαθησιακής διαδικασίας. Μειώνεται η εμπιστοσύνη προς τους εκπαιδευτικούς που στα μάτια πολλών μαθητών –και όχι συχνά αναίτια- είναι αντίπαλοί τους με αποτέλεσμα να διαταράσσεται το καλό παιδαγωγικό κλίμα στο σχολείο. Οι καταληψίες συχνά, και τις περισσότερες φορές άδικα, επισύρουν τη λοιδορία της κοινής γνώμης που τους θεωρεί ως καταστροφείς και διαταρακτικούς περιθωριακούς νέους που επιδιώκουν απλώς να χάσουν το μάθημα. Υπάρχουν επίσης οι περιπτώσεις κομματικής και πολιτικής εκμετάλλευσης των κινητοποιήσεων και στιγματισμού και στοχοποίησης των πρωταγωνιστών τους. Επίσης δίνεται η ευκαιρία σε εξωσχολικές παραβατικές ομάδες να προβαίνουν σε υλικές ζημιές, κλοπές και ακόμη και σε συμπεριφορές που θέτουν σε κίνδυνο τη σωματική ακεραιότητα των μαθητών όταν αυτοί θέλουν να περιφρουρήσουν την σχολική περιουσία. Είναι γεγονός, ότι με λίγες εξαιρέσεις η σχολική ζωή αργεί να βρει το ρυθμό της μετά από τη λήξη μιας κατάληψης και αυτό δεν αντιρροπείται επαρκώς από τις συνήθως περιορισμένες επιτυχίες στην ικανοποίηση των αιτημάτων των μαθητών. Και γράφω «περιορισμένες συνήθως επιτυχίες» γιατί, όπως μπορείτε να καταλάβετε από την σύντομη ανάλυση παραπάνω, τα αιτήματα που μπορούν άμεσα να λυθούν είναι τα λιγότερα σημαντικά, αυτά που αφορούν τοπικές βελτιώσεις στο μικροεπίπεδο της σχολικής ζωής, ενώ για τα σημαντικότερα απαιτούνται πολιτική βούληση και σημαντικές νομοθετικές αλλαγές για τη βελτίωση συνολικά του εκπαιδευτικού συστήματος.


γ) Η κατάληψη του ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων

Μετά τη σύντομη γενική θεώρηση των μαθητικών καταλήψεων και αφού έδωσα ελπίζω το στίγμα της παιδαγωγικής αντιμετώπισης του φαινομένου, θα εξειδικεύσω τη συζήτηση στην κατάληψη του δικού μας σχολείου, του ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων. Στο σχολείο μας, μάς είναι δύσκολο να κατανοήσουμε τις περιπτώσεις καταλήψεων που γίνονται με μη ουσιαστικά αιτήματα σε σχολεία με υπερσύγχρονα κτήρια, γυμναστήρια χώρους πολιτιστικών εκδηλώσεων και βιβλιοθήκες. Στο σχολείο μας όπου επικρατούν τριτοκοσμικές συνθήκες λειτουργίας σε containers σεισμοπαθών που η οροφή στάζει και το κρύο το χειμώνα είναι συχνά ανυπόφορο και το μάθημα είναι δύσκολο πραγματικά, είναι αδύνατο να μην υποστηρίξει κανείς τα αιτήματα των μαθητών, που είναι και αιτήματα των καθηγητών και ξεκινούν από τη διεκδίκηση του αυτονόητου, ανθρώπινων συνθηκών λειτουργίας του σχολείου.

Έχω γράψει στο παραπάνω άρθρο για το κτηριακό πρόβλημα για τις ιδιομορφίες της παραμελημένης αυτής εργατικής γειτονιάς των Άνω Λιοσίων όπου βρίσκεται το σχολείο μου και για τις δυσκολίες διαβίωσης και τα οικογενειακά και οικονομικά προβλήματα που οι μαθητές μας αντιμετωπίζουν εξ απαλών ονύχων χωρίς να έχουν την απαραίτητη φροντίδα της Πολιτείας, όπως σε άλλες περιοχές της χώρας μας. Οι δυσκολίες αυτές θα κάνουν τα παιδιά αυτά καλύτερους ανθρώπους μια μέρα και θα δείτε ότι η υπευθυνότητα και ωριμότητα που έδειξαν και στην ολιγοήμερη αυτή κατάληψη είναι καλοί οιωνοί γι αυτό το αποτέλεσμα.

Σε αντίθεση με τις προηγούμενες καταλήψεις, που είχαν ως κύριο αίτημα την αποπεράτωση του νέου κτηρίου που επί 10 χρόνια έμενε γιαπί (δείτε το παραπάνω άρθρο για το θέμα) και μετά τις ενέργειες μαθητών και συλλόγου και τις διαβεβαιώσεις που λάβαμε για την πορεία του έργου, η κατάληψη αυτή είχε άλλα αιτήματα της μαθητικής κοινότητας, πολύ σημαντικά. Τα είχαμε φυσικά και οι εκπαιδευτικοί επισημάνει προς τη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και προς τις υπηρεσίες του Δήμου Άνω Λιοσίων, αλλά δυστυχώς δεν επιλύθηκαν και φθάσαμε στην «έκπληξη» (που δεν ήταν και τόσο μεγάλη) της 26ης Νοεμβρίου, να βρούμε το πρωί το σχολείο κλειστό από τους μαθητές λόγω της κατάληψης.

Η απόφαση για κατάληψη λήφθηκε από το 15μελές μαθητικό συμβούλιο του σχολείου μας. Η διαδικασία αυτή έχει το πλεονέκτημα της μεγαλύτερης αποδοχής της απόφασης από τους μαθητές αφού το 15μελές είναι εκλεγμένο και αναμένεται ότι απηχεί τις απόψεις τους. Η αλήθεια είναι πως σε σχέση με άλλες καταλήψεις που αποφασίζονται από λίγα μεμονωμένα άτομα με αποτέλεσμα τη μέρα της κατάληψης να μην είναι ενημερωμένοι οι περισσότεροι μαθητές, η παραπάνω διαδικασία είναι πιο νομότυπη αλλά φυσικά δεν υποκαθιστά τη Γενική Συνέλευση των μαθητών, με αποτέλεσμα πολλοί μαθητές να διαφωνούν και να μη συμμετέχουν. Η Γενική Συνέλευση των μαθητών γίνεται σπάνια και ποτέ πριν από τις καταλήψεις γιατί θα αφαιρούσε το στοιχείο του αιφνιδιασμού, αφού θα γινόταν εύκολα γνωστό το αποτέλεσμα των ψηφοφοριών. Η Γενική Συνέλευση όμως των μαθητών είναι μια δημοκρατική, ανοιχτή διαδικασία με πολύ μεγαλύτερο κύρος και ισχύ και μπορεί να προτείνει και να γίνουν πράξη μέτρα διεκδίκησης που θα έχουν λιγότερες αρνητικές επιδράσεις στη σχολική ζωή και θα είναι πιο αποτελεσματικά αφού θα έχουν την υποστήριξη της μεγάλης πλειοψηφίας των μαθητών. Δεν θέλω να υποδείξω εγώ τα μέτρα αυτά, οι μαθητές με ώριμη και κριτική σκέψη μπορούν να τα προτείνουν και να τα αναδείξουν. Ένα απ’ αυτά που χρησιμοποιήθηκε πρόσφατα είναι η δημοσιοποίηση των προβλημάτων στους υπευθύνους και στην κοινωνία, και τονίζω εδώ ότι η φωνή των μαθητών είναι πολύ πιθανότερο να ακουστεί παρά των εκπαιδευτικών ή γονιών. Έτσι λοιπόν α) Από τους εκπαιδευτικούς του σχολείου μας έγινε δημοσιοποίηση σε Υπουργό, Υφυπουργούς, ΟΣΚ, Δήμο Άνω Λιοσίων, μέσα ενημέρωσης, διαδίκτυο και εφημερίδες επιστολή για το κτηριακό ζήτημα αν και είναι σε καλό δρόμο αποπεράτωσης το κτήριο, σαν μια επιπλέον παραίνεση και πίεση για να διασφαλιστεί η ολοκλήρωση και η τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων. β) Της κατάληψης προηγήθηκε (χωρίς να συνδέεται μ' αυτήν) μια ευγενική επιστολή των μαθητριών του Γ6 Νοσηλευτικής προς τη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Αττικής για το θέμα της έλλειψης καθηγητών και η επιστολή αυτή σχολιάστηκε θετικά και στη συζήτηση στο σχολείο μας από τη Διευθύντρια Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Ας χρησιμοποιούν οι μαθητές συχνότερα τη Γενική Συνέλευση, είναι δημοκρατικό και αναφαίρετό τους δικαίωμα και ευκαιρία να ακούγεται η φωνή όλων των μαθητών και να προτείνονται αποτελεσματικοί τρόποι διεκδικήσεων των αιτημάτων τους με ευρεία αποδοχή και συμμετοχή.

Η κατάληψη ήταν υποδειγματική όπως αναφέρθηκε και στο ιστολόγιο των εκπαιδευτικών του σχολείου, καθώς και σε τοπική εφημερίδα και είχε απτά και σημαντικά αποτελέσματα. Εξαρχής να τονίσω ότι οι καθηγητές του σχολείου δηλώσαμε σαφέστατα και κατηγορηματικά ότι ΟΛΑ ΤΑ ΑΙΤΗΜΑΤΑ ΜΑΣ ΒΡΙΣΚΟΥΝ ΣΥΜΦΩΝΟΥΣ. Οι καθηγητές εδώ στα Άνω Λιόσια, στο ΕΠΑ.Λ. έχουμε τα ίδια προβλήματα με τους μαθητές. Μαζί κάνουμε μάθημα, στα ίδια containers, με τις ίδιες απαράδεκτες για ένα σχολείο συνθήκες. Η παραμέληση έως εγκατάλειψη από την Πολιτεία λοιπόν αφορά κατευθείαν και εμάς τους εκπαιδευτικούς και αυτό αναγνωρίζεται φυσικά και από τους μαθητές μας.

Θα αναλύσω στη συνέχεια τα δίκαια αιτήματα των μαθητών αλλά και των εκπαιδευτικών για τα οποία έγινε η κατάληψη και παρακάτω θα ανασκοπήσω τις ενέργειες που έγιναν για τη λήξη της κινητοποίησης και τα αποτελέσματά της. Τα αιτήματα ήταν τα εξής:

- Να αναπληρωθούν οι τεράστιες ελλείψεις σε καθηγητές ειδικοτήτων. Έχουν χαθεί πάνω από 1000 ώρες εργαστηριακών και θεωρητικών μαθημάτων ειδικότητας από την αρχή της χρονιάς. Οι μαθητές τριών τμημάτων (νοσηλευτών και ηλεκτρολόγων) χάνουν κάθε εβδομάδα τις μισές και πλέον διδακτικές ώρες και πολλά άλλα τμήματα έχουν επίσης πολλές κενές ώρες σε σημαντικά μαθήματα. Ως αποτέλεσμα των ελλείψεων οι μαθητές περιφέρονται για πολλές ώρες ασκόπως στο προαύλιο, στο κυλικείο αλλά και εκτός σχολείου με ενδεχόμενους κινδύνους ατυχημάτων δεδομένου ότι δεν υπάρχει κανένας χώρος δημιουργικής και ευχάριστης απασχόλησής τους στο σχολείο π.χ. βιβλιοθήκη, αναγνωστήριο, γυμναστήριο κ.λπ. Αν αυτή η κατάσταση συνεχιστεί πώς θα μπορέσουν μόλις ολοκληρώσουν τη φοίτησή τους να έχουν αποκτήσει τις βασικές γνώσεις που είναι απαραίτητες για την άσκηση του επαγγέλματός τους; Εφόσον δεν θα έχουν διδαχθεί επαρκώς τα θεωρητικά και εργαστηριακά μαθήματα θα έχουν ελλείψεις στο γνωστικό τομέα και θα αντιμετωπίσουν προβλήματα στο εργασιακό περιβάλλον που θα βρεθούν μετά το σχολείο. Η απώλεια λοιπόν διδακτικών ωρών σε μαθήματα ειδικοτήτων βάλλει ευθέως στην υπόσταση του Επαγγελματικού Λυκείου που δεν μπορεί να εκπληρώσει το ρόλο του και υποσκάπτει τα θεμέλια της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης στην περιοχή μας κατά πρώτο λόγο, αλλά και γενικότερα.

- Να ολοκληρωθεί η διαμόρφωση των τριών αιθουσών σε παρακείμενο κτήριο για να κάνουν μάθημα τα τμήματα του σχολείου που δεν έχουν αίθουσα και ψάχνουν συνέχεια να «φιλοξενηθούν» σε αίθουσες από τις οποίες λείπουν οι μαθητές σε Εργαστήρια ή σε μάθημα Φυσικής Αγωγής. Υποτίθεται ότι ο Δήμος Άνω Λιοσίων θα είχε τις αίθουσες έτοιμες από τις 30 Σεπτεμβρίου!! Δεδομένου του σοβαρού κτηριακού προβλήματος και των προβλημάτων του μαθήματος στα containers, η παραχώρηση των αιθουσών αυτών είναι ζωτικής σημασίας για τη διευκόλυνση των μαθητών και εκπαιδευτικών.

- Να τοποθετηθεί φύλακας στο σχολείο για να αποφεύγονται οι κλοπές και ζημιές τις ώρες που δεν λειτουργεί το σχολείο.

- Να τοποθετηθούν παγκάκια στο προαύλιο και να αναπληρωθεί το αθλητικό υλικό που εκλάπη λόγω έλλειψης φύλακα. Να γίνουν διάφορες μικροεπισκευές στο σχολείο (σπασμένα τζάμια κ.ά.).

Στο σχολείο μας λοιπόν τα προβλήματα είναι πάρα πολλά. Όπως έχω ξανά αναφέρει οι μαθητές του ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων είναι παιδιά που έχουν βιώσει δυσκολότερα παιδικά χρόνια από παιδιά άλλων περιοχών της Ελλάδας, προέρχονται από φτωχές εργατικές οικογένειες και δουλεύουν συχνά και τα ίδια για να βοηθήσουν τις οικογένειές τους ακόμη και κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους (απογεύματα, νύχτες και Σαββατοκύριακα). Οι μαθητές αυτοί βλέπουν στην τηλεόραση στην υπόλοιπη Ελλάδα σύγχρονα σχολεία με γυμναστήρια, βιβλιοθήκες, πραγματικές αίθουσες διδασκαλίας, βλέπουν εγκαίνια βιοκλιματικών σχολικών κτηρίων, βλέπουν μαθητές που δεν τους λείπει τίποτε και νιώθουν εγκαταλειμμένοι από την κοινωνία επειδή ακριβώς ζουν στα Άνω Λιόσια. Το χρόνιο κτηριακό πρόβλημα, αν και δεν ήταν αίτημα της πρόσφατης κατάληψης, είναι αυτό που σημαδεύει βαθιά την ευαίσθητη ψυχή των μαθητών μας κάθε χρόνο επί μια δεκαετία, προσβάλλει την αισθητική τους, δυσκολεύει τη σχολική τους ζωή και τους κάνει να νιώθουν πολύ μεγαλύτερο το βάρος των άλλων ποικίλων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν. Τα επιπρόσθετα αυτά προβλήματα επιδρούν σημαντικά στη συνολική λειτουργία του σχολείου. Οι μαθητές διαπιστώνουν ότι στη σύγχρονη Ελλάδα, τον 21ο αιώνα μ.Χ. υφίστανται κοινωνικές διακρίσεις με θύματα τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Και αναρωτιούνται γιατί συμβαίνει αυτό εδώ στα Άνω Λιόσια και όχι στην Κηφισιά, στη Γλυφάδα, σχεδόν πουθενά αλλού. Η ψυχολογία τους επηρεάζεται εντόνως αρνητικά και περισσότερο των μαθητών της Γ’ τάξης που έχουν επιπλέον το φόρτο της προετοιμασίας τους για τις πανελλαδικές εξετάσεις. Και για λίγο ονειροπολούν, να ζούσαν καλύτερα, να ζούσαν αλλού, να είχαν αληθινό σχολικό κτήριο, να μην είχαν ελλείψεις καθηγητών, βιβλίων, μπασκέτας, αθλητικού υλικού, βιβλιοθήκης, αίθουσας εκδηλώσεων …. Αλλά όταν τελειώσει το όνειρο, που κρατάει πολύ λίγο, γυρίζουν με οργή προς την Πολιτεία και απαιτούν. Με καταλήψεις γιατί θεωρούν ότι ναι μεν η κατάληψη είναι το έσχατο μέσο διεκδίκησης, αλλά όταν τα ίδια προβλήματα εμφανίζονται κάθε χρόνο και μάλιστα με μεγαλύτερη βαρύτητα αφού αυξάνεται ετησίως και ο αριθμός των μαθητών του σχολείου, θεωρούν ότι αυτό είναι το διεκδικητικό μέσο που πρέπει να χρησιμοποιηθεί.

Άμεσα, την πρώτη μέρα της κατάληψης κλήθηκε ο Αντιδήμαρχος Άνω Λιοσίων και διευθέτησε μερικά τεχνικά ζητήματα για τις επισκευές, τις προμήθειες και τις τεχνικές εργασίες στο παρακείμενο κτήριο. Την επόμενη κιόλας μέρα (27-11-2009) έγινε κοινή συνεδρίαση του Συλλόγου διδασκόντων, μελών του 15μελούς μαθητικού συμβουλίου, εκπροσώπων του Συλλόγου Γονέων και κηδεμόνων και των Διευθυντών των Γραφείων Δευτεροβάθμιας και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης όπου έγινε πολιτισμένη και εποικοδομητική συζήτηση επί όλων των προβλημάτων και ανακοινώθηκε η πρόθεση να κληθούν άμεσα 2 ωρομίσθιοι εκπαιδευτικοί και σε λίγες ημέρες να κληθούν οι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί που λείπουν μόλις δημοσιευθούν οι σχετικοί πίνακες κατάταξης από το Υπουργείο Παιδείας. Την Τετάρτη 2-12-2009 παρουσιάσθηκαν στο σχολείο οι 2 ωρομίσθιοι καθηγητές και οι μαθητές μετά από συνέλευση έλυσαν την κατάληψη. Στο σχολείο δεν είχαν δημιουργηθεί σοβαρές ζημιές κατά τη διάρκεια των κινητοποιήσεων χάρη στην υπεύθυνη περιφρούρηση με ευθύνη του 15μελούς μαθητικού συμβουλίου.

Έληξε λοιπόν η κινητοποίηση όταν με τη συμπαράσταση και των εκπαιδευτικών επιλύθηκαν ορισμένα από τα αιτήματα. Αναρωτιέται όμως τελικά κανείς. Δεδομένων των τόσων προβλημάτων αυτού του σχολείου στην υποβαθμισμένη αυτή περιοχή, δεν θα’ πρεπε να δείχνει η Πολιτεία μια μεγαλύτερη σπουδή για να μη δημιουργούνται προβλήματα όπως αυτά που αποτελούν συχνά πυκνά αιτίες κινητοποιήσεων από τους μαθητές; Δε «νομιμοποιείται» κατά μία έννοια η κατάληψη σαν απαραίτητο μέσο πίεσης για την επίλυση προβλημάτων, όταν μόνο μέσω αυτής ο Δήμος τρέχει να φτιάξει τα σπασμένα τζάμια και παγκάκια και στέγαστρα για τη βροχή (περυσινή ιστορία αυτή), όταν μόνο μέσω αυτής προσλήφθηκαν σε τρεις μέρες δύο καθηγητές ωρομίσθιοι, όταν μόνο μέσω αυτής «ξυπνάει» η κοινωνία γύρω μας και συντρέχει τους μαθητές και κατ’ επέκταση τους καθηγητές στα προβλήματά τους; Όταν τα αιτήματα λύνονται μόνο μετά από κατάληψη, πώς νομίζετε ότι θα εκφράσουν οι μαθητές τα αιτήματά τους την επόμενη χρονιά;

Ας γίνει λοιπόν καλά κατανοητό, ότι κάθε πρόβλημα που δημιουργείται στη σχολική ζωή, ακόμη και ένα σπασμένο τζάμι, πόσο μάλλον η απώλεια μαθημάτων, πρέπει να αποτελεί πρώτη προτεραιότητα των εκπαιδευτικών, των γονιών και κυρίως της Πολιτείας για να μπορούν οι μαθητές μας απρόσκοπτοι να επωφελούνται των αγαθών της εκπαίδευσης και να βελτιώνονται σαν άνθρωποι σε όλους τους τομείς. Διδασκόμαστε λοιπόν και εμείς και η Πολιτεία από τους μαθητές μας, εδώ στο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων. Και έτσι πρέπει.

_